վերջին լուրեր
Հայ լեզուն տունն է հայուն. Մուշեղ Իշխանի ծննդյան օրն է
Մշակույթ
1 տարի առաջ - 20:38 12-06-2023
Սփյուռքում ազգապահպանության համար և ուծացման, ձուլման դեմ պայքարող ամենասկզբունքային ու նվիրյալ գործիչներից էր բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր, քննադատ, հրապարակախոս և մանկավարժ Մուշեղ Իշխանը։
Այսօր սփյուռքահայ գրող Մուշեղ Իշխանի հիշատակի օրն է։
Մուշեղ Իշխանը ծնվել է 1914 թ. Թուրքիայի Անկարայի նահանգի Սիվրիհիսար գյուղաքաղաքում: 1915-ին բազում հայ ընտանիքների նման Ճենտերեճյանների գերդաստանը տարագրվում է: Սակայն նրանց հաջողվում է փախուստի տարիներն անցկացնել ծննդավայրից ոչ շատ հեռու: Մուշեղի հորը թուրքերը դաժանորեն ծեծում են, և նա մեռնում է տարագրության մեջ:
Թեև Մուշեղը ծնողների առաջնեկն էր, ի սկզբանե, հոր նախաձեռնությամբ նրան որդեգրել էր ավագ եղբայրը, որը զավակ չէր ունենում: Ճակատագիր էր երևի․ երկատված էր նրա գոյությունը, հոգին: Նա երկու մայր ունեցավ, երկու հայրենիք: Հարազատ մայրը եղբոր` Գևորգի և քրոջ` Հուշիկի հետ Դամասկոսից մեկնեց Հունաստան, այնտեղից էլ Խորհրդային Հայաստան. «Այսպես վերջացավ մեր կյանքին ներքին տռամը: Հիմա եղբայրս և քույրս ընտանիք կազմած` կապրին մայր հայրենիքին մեջ, իսկ ես Սփյուռքի զավակ եմ: Նորեն երկու մայր և երկու վիճակ` նույն արյունը կրող հարազատներու համար: Այս անգամ տռամը ընտանեկան չէ, այլ ազգային»:
Ճակատագիրը Մուշեղ Իշխանին ամենատարբեր ափերը նետեց․․․ Բեյրութ, Բելգիա, ապա կրկին Բեյրութ․․․ Ի վերջո ճակատագիրը նրան նաև հասցրեց Արևելահայաստան և խնամիական կապեր ստեղծեց ճարտարապետ, երաժիշտ Արթուր Մեսչյանի հետ։
Սփյուռքում ծայր էր առել համատարած նահանջը։
Ազգային մեծ տագնապի ահազանգը հնչեցնում է նաև Մուշեղ Իշխանը: Իր սերնդակից մտավորականների հետ բանաստեղծն ի սկզբանե բռնեց ազգապահպանության ջահը, ողջ կյանքն ապրեց հանուն հայապահպանության և ընդդեմ ուծացման: Նրա ստեղծագործությունը, մանկավարժական, հրապարակախոսական ու քաղաքական գործունեությունը միտված է եղել օտար ափերում ազգային արժեքների, լեզվի և ինքնության պահպանմանը:
Հայ լեզուն տունն է հայուն աշխարհիս չորս ծագերուն,
Ուր կմտնե ամեն հայ, իբրև տանտեր հարազատ…
Հոն է միայն, որ կրնա գտնել ամեն հայ կրկին
Խաժամուժին մեջ օտար կորսնցուցած իր հոգին․․․
Այսօր սփյուռքահայ գրող Մուշեղ Իշխանի հիշատակի օրն է։
Մուշեղ Իշխանը ծնվել է 1914 թ. Թուրքիայի Անկարայի նահանգի Սիվրիհիսար գյուղաքաղաքում: 1915-ին բազում հայ ընտանիքների նման Ճենտերեճյանների գերդաստանը տարագրվում է: Սակայն նրանց հաջողվում է փախուստի տարիներն անցկացնել ծննդավայրից ոչ շատ հեռու: Մուշեղի հորը թուրքերը դաժանորեն ծեծում են, և նա մեռնում է տարագրության մեջ:
Թեև Մուշեղը ծնողների առաջնեկն էր, ի սկզբանե, հոր նախաձեռնությամբ նրան որդեգրել էր ավագ եղբայրը, որը զավակ չէր ունենում: Ճակատագիր էր երևի․ երկատված էր նրա գոյությունը, հոգին: Նա երկու մայր ունեցավ, երկու հայրենիք: Հարազատ մայրը եղբոր` Գևորգի և քրոջ` Հուշիկի հետ Դամասկոսից մեկնեց Հունաստան, այնտեղից էլ Խորհրդային Հայաստան. «Այսպես վերջացավ մեր կյանքին ներքին տռամը: Հիմա եղբայրս և քույրս ընտանիք կազմած` կապրին մայր հայրենիքին մեջ, իսկ ես Սփյուռքի զավակ եմ: Նորեն երկու մայր և երկու վիճակ` նույն արյունը կրող հարազատներու համար: Այս անգամ տռամը ընտանեկան չէ, այլ ազգային»:
Ճակատագիրը Մուշեղ Իշխանին ամենատարբեր ափերը նետեց․․․ Բեյրութ, Բելգիա, ապա կրկին Բեյրութ․․․ Ի վերջո ճակատագիրը նրան նաև հասցրեց Արևելահայաստան և խնամիական կապեր ստեղծեց ճարտարապետ, երաժիշտ Արթուր Մեսչյանի հետ։
Սփյուռքում ծայր էր առել համատարած նահանջը։
Ազգային մեծ տագնապի ահազանգը հնչեցնում է նաև Մուշեղ Իշխանը: Իր սերնդակից մտավորականների հետ բանաստեղծն ի սկզբանե բռնեց ազգապահպանության ջահը, ողջ կյանքն ապրեց հանուն հայապահպանության և ընդդեմ ուծացման: Նրա ստեղծագործությունը, մանկավարժական, հրապարակախոսական ու քաղաքական գործունեությունը միտված է եղել օտար ափերում ազգային արժեքների, լեզվի և ինքնության պահպանմանը:
Հայ լեզուն տունն է հայուն աշխարհիս չորս ծագերուն,
Ուր կմտնե ամեն հայ, իբրև տանտեր հարազատ…
Հոն է միայն, որ կրնա գտնել ամեն հայ կրկին
Խաժամուժին մեջ օտար կորսնցուցած իր հոգին․․․
Ամենից շատ դիտված
19:27 «Հայկական ավիաուղիներ»-ի օդանավերը հանձնվել են թուրքական Southwind Airlines-ին․ Հետք
22:47 Քենեդիի սպանությունը և «Սեպտեմբերի 11»-ը կանխագուշակած էքստրասենսը կանխատեսում է 2025-ը
18:00 Ըստ էության․ Տեղական ինքնակառավարման մարմինների առաջարկվող օրենքն ավելի վատն է
17:50 Ով փող ունի, նա է գնումներ կատարում․ Զատիկի եռուզեռը՝ շուկայում
17:43 Նիկոլ Փաշինյանի շնորհավորական ուղերձը Սուրբ Հարության տոնի կապակցությամբ
21:44 Դուք ընդամենը իշխանական պրոպագանդիստ եք. Լիլիթ Գալստյանը՝ Պետրոս Ղազարյանին
23:13 Գագոն հաղթեց․ Գագիկ Ծառուկյանը թոռնիկների հետ նշել է Սուրբ Զատիկը
21:00 Միջա՞նցք, թե՞ պատերազմ. ինչու Իրանը չի լռի Զանգեզուրի հարցում
16:29 Հարկ վճարելը հերոսություն չէ․ հերոս են մեզ համար զոհված տղաները․ հարցում
22:00 Արցախականչ. Հայկական պետությունը պարտավոր է տիրություն անել հայկական մշակութային ժառանգությանը
Ձեզ գուցե հետաքրքրի
հետադարձ կապ
սոց․ ցանցեր
Կայքում հրապարակված նյութերը պարտադիր չէ, որ արտահայտեն oragir.news-ի խմբագրության տեսակետը: